Ολοκληρωμένες Εδαφικές Επενδύσεις (ΟΧΕ)
11/10/2020
Η πανευρωπαϊκή κατεύθυνση αλλά και ελλαδική για την Νέα Προγραμματική Περίοδο 2021-2027 απαιτεί πολυτομεακή, πολυταμειακή, ολιστική προσέγγιση. Μεταξύ των άλλων εργαλείων που εφαρμόστηκαν επιτυχώς πανελλαδικά, αλλά και στην Περιφέρειά μας κατά την περίοδο 2014-2020 αξιοποιήθηκε η σύνθετη αναπτυξιακή διαδικασία για τις λεγόμενες Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις ΟΧΕ και τις επενδύσεις Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΒΑΑ).
Η Ολοκληρωμένη Χωρική Ανάπτυξη στο πλαίσιο του Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ 2014-2020 προέβλεπε την υλοποίηση των Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων ως εργαλείων Ολοκληρωμένης Χωρικής Ανάπτυξης με την εφαρμογή αναπτυξιακών στρατηγικών σε συγκεκριμένες χωρικές ενότητες.
Ως κριτήριο εστίασης των παρεμβάσεων είχε τεθεί οι περιοχές αυτές να παρουσιάζουν συγκεκριμένα προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με συνολικό τρόπο, να έχουν ένα ικανό πληθυσμιακό μέγεθος όπως άνω των 70.000 κατοίκων για τις ΒΑΑ, είτε να διακρίνονται από σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες που θα μεγιστοποιηθούν με βάση ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο.
Ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της χωρικής στρατηγικής και του σχεδίου υλοποίησης πρέπει να εξασφαλίζεται με τη συμπληρωματικότητα και συνεκτικότητα των προτεινόμενων δράσεων, και την αντιπροσωπευτικότητα του συστήματος διακυβέρνησης.
Στους στόχους της χωρικής στρατηγικής κάθε περιοχής περιλαμβάνονται η βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και απασχόλησης, η με κοινωνικούς όρους βελτίωση της καθημερινής ζωής των πολιτών και η διατήρηση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος με βάση την αειφόρο προσέγγιση της αναπτυξιακής διαδικασίας.
Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, επελέγησαν εντάχθηκαν και υλοποιούνται κατά την περίοδο 2014-2020 δύο Σχέδια ΒΑΑ στους δήμους Πατρέων και Αγρινίου με πιστώσεις 70εκ € και 40 εκ € αντίστοιχα και δύο Σχέδια ΟΧΕ στους δήμους Πύργου, Αρχαίας Ολυμπίας, το πρώτο και σε Μεσολόγγι –Αιτωλικό, το δεύτερο, με πιστώσεις 40 και 22 εκ €.
Στην τρέχουσα περίοδο 2021-2027 προστίθενται κεφαλαιώδους σημασίας νέοι στόχοι και δράσεις για την Ενέργεια, το Κλίμα, την κυκλική οικονομία, την προστασία του περιβάλλοντος, τις αναπλάσεις, τη Βιώσιμη Κινητικότητα κ.ά.
Οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τα Ταμεία ΕΚΤ, ΕΤΠΑ και Ταμείο Συνοχής, με συνδυασμένες επενδύσεις, με αναφορά σε δύο τουλάχιστον Άξονες Προτεραιότητας και με συνδυασμό μίας ή περισσοτέρων συμπληρωματικών επενδυτικών προτεραιοτήτων από διαφορετικούς θεματικούς στόχους, ενός ή περισσοτέρων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.
Όπου κρίνεται απαραίτητο, οι δράσεις χρηματοδοτούνται από συγκεκριμένα μέτρα των Ταμείων ΕΓΤΑΑ και ΕΤΘΑ, μπορούν να συμπληρώσουν τις ΟΧΕ.
Για την νέα Προγραμματική Περίοδο προκειμένου να καλύψουμε το αναπτυξιακό κενό και να αντιμετωπιστεί η εγγενής αδυναμία των μικρών και αδύναμων Δήμων της περιφέρειας να διεκδικήσουν και να διεκπεραιώσουν ανάλογα προγράμματα. Θα πρέπει να υποστηριχτεί επιτελικά η προετοιμασία εγκαίρως, ώστε να γίνει εφικτό να άρθουν τα τεχνικά εμπόδια και οι δυσκολίες που προκύπτουν στην υλοποίηση και οι τοπικές αρχές να καταφέρουν να δρομολογήσουν έναν πιο αποτελεσματικό δικό τους σχεδιασμό.
Οφείλουμε να λάβουμε σοβαρά υπόψη ότι η επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση λόγω της πανδημικής κρίσης και ύφεσης 10.5% το 2020 και η ασθενής κατά τα προσδοκόμενα ανάκαμψη του 2021 δημιουργούν επιτακτική ανάγκη συντονισμένων παρεμβάσεων για τη συνολική υποστήριξη των τοπικών οικονομιών.
Για το σκοπό αυτό θα πρέπει:
- Να προταθεί το σύνολο των ΟΤΑ της Περιφέρειας μας, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή και την εθνική πλέον εμπειρία, χωρίς διακρίσεις και εκ των προτέρων αποκλεισμούς, να συμμετάσχει στις νέες ΟΧΕ με ευνοϊκότερη μάλιστα μεταχείριση των ασθενέστερων.
- Εκτός από τις ήδη ενταγμένες πέντε περιοχές ΒΑΑ και ΟΧΕ να καθορισθούν και να προετοιμασθούν τα σχέδια και οι μελέτες για έξι νέες ΟΧΕ, δύο ανά νομό.
- Να εκκινηθεί η διαδικασία μέσω στοχευμένων διαδικασιών προδιαβούλευσης με εντοπισμό σε χωρικές ενότητες προτεραιότητας και με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα όπως περιγράφεται αναλυτικά παρακάτω.
Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος